3 tips voor een succesvolle publiek-private samenwerking aan de warmtetransitie
Publiek-private samenwerking is een terugkerend thema in de actuele discussies over de warmtetransitie. Ludo de Haan, directeur van NIWT, deelt 3 tips om als professional in de warmtetransitie de samenwerking tussen publieke en private partijen in goede banen te leiden.
“Publiek-private samenwerking (PPS) is een hot topic in de warmtetransitie. Er is een groeiend besef dat je alleen met een goede samenwerking tussen overheden en marktpartijen de juiste oplossing vindt voor een aardgasvrije warmtevoorziening.
Bij het NIWT merken we dat er in de warmtetransitie nog relatief weinig awareness is van het belang van PPS. In onze cursussen “Ontwikkelen van warmtenetten” en “Contracteren in de warmtetransitie” komen daarom de mogelijkheden en de voor- en nadelen van PPS uitgebreid aan bod. Hoe ziet PPS er vanuit juridisch perspectief uit? Wat is er complex aan? Wat zijn de aandachtspunten voor een gemeente?
De belangrijkste tips die we onze deelnemers meegeven:
1. Start met de stakeholders
De warmtetransitie wordt nogal eens gezien als een technisch vraagstuk, dat draait om de keuze voor een all electric aanpak, de inzet van duurzame gassen, of de aanleg van een warmtenet. Maar de organisatorische en communicatieve vraagstukken zijn minstens zo belangrijk. Welke betrokkenen zijn er? Wat zijn de verschillende belangen? Welke zorgen zijn er bij de diverse partijen? Wat zijn de rollen, taken en verantwoordelijkheden van de diverse partijen? Wie draagt welke (financiële) risico’s?
Het startpunt voor een succesvol PPS-project is dan ook niet een technisch ontwerp, maar een open gesprek over de belangen, posities en risico’s van alle betrokkenen. Leg allemaal je belang op tafel en wees transparant over de bijdrage die je bereid bent te leveren aan het project. Daarmee ontstaat vertrouwen – en dat is een absolute voorwaarde voor een productieve samenwerking.
2. Let op de timing
De gemeente heeft als regisseur van de lokale warmtetransitie een sleutelrol in de opstart van PPS-projecten. De nieuwe Warmtewet geeft de gemeente een extra stevige positie, bijvoorbeeld als het gaat om de aanwijzing van kavels waar marktpartijen een warmtenet realiseren. Idealiter verkent de gemeente in een vroege fase de mogelijkheden voor PPS, en worden marktpartijen al vanaf de allereerste start van het ontwikkelproces aangehaakt om mee te denken over oplossingen. Met PPS brengt de gemeente de kennis en kunde van alle aspecten van de lokale warmteketen samen. Alle uitdagingen, issues en veranderingen kunnen dan in een vroeg stadium worden geadresseerd door partijen met de juiste expertise en ervaring.
We zien al steeds vaker dat marktpartijen echt een ontwikkelpartner worden, in plaats van uitvoerders van een strak programma van eisen dat de gemeente samen met een adviseur heeft opgesteld. Natuurlijk stelt de gemeente altijd de kaders, zoals de duurzaamheid en betaalbaarheid van een aardgasvrije warmtevoorziening. Maar als je samen met private partijen het ontwikkelproces aangaat dan kom je echt tot een samenwerking die leidt tot de gewenste resultaten.
3. Zie de kansen
PPS klinkt misschien complex, en dat is het in zekere zin ook. Maar in essentie steunt een PPS-project op een gedeelde ambitie – en dat uitgangspunt zorgt voor vertrouwen en draagvlak bij de lokale politiek én de bewoners. PPS is juridisch gezien de meest verregaande vorm van samenwerking tussen een gemeente en publieke en private partijen. Met de aanpak laten de samenwerkende partners zien gezamenlijk verantwoordelijkheid te nemen voor het succes van het project.
PPS is dan ook niet alleen een veelbelovende aanvliegroute om de technische, juridische, organisatorische en financiële issues van een aardgasvrije warmte-oplossing te tackelen, maar ook een gedegen basis voor lokaal draagvlak voor het project. Met kennis over de tools en methodieken voor PPS en vaardigheden om ermee aan de slag te gaan zijn professionals in de warmtetransitie klaar voor een succesvolle samenwerking die de warmtetransitie verder brengt.”
Met praktijkgerichte cursussen over specifieke vraagstukken in de warmtetransitie geeft NIWT startende en gevorderde professionals de inzichten en handvatten om verder te komen. Onze opleiding “Professional in de warmtetransitie” is een volledig programma om succesvol te opereren in het dynamische en complexe speelveld van de warmtetransitie.