De meestgestelde vragen over de warmtetransitie
De Nederlandse warmtetransitie is in volle gang. Steeds meer professionals uit allerlei sectoren krijgen te maken met deze overgang naar aardgasvrij verwarmen. Maar wat is nu de status van deze transitie? En hoe gaan we volgende stappen zetten? Het NIWT beantwoordt de vragen die we uit de praktijk het meeste horen.
Wil jij alle ins & outs van de opgave snel leren kennen? Kijk dan eens bij de cursus “Introductie in de warmtetransitie”
1. Hoe verhoudt de warmtetransitie zich tot de energietransitie?
De doelen voor de energietransitie zijn vastgelegd in het Nederlandse klimaatakkoord. De ambitie is om de CO2-uitstoot in 5 sectoren (mobiliteit, industrie, elektriciteit, landbouw en de gebouwde omgeving) de komende jaren fors terug te dringen. Het gaat om een totale reductie van 49% in 2030 en 95% in 2050 (ten opzichte van 1990).
Om deze doelen te kunnen behalen, moeten we de gebouwde omgeving klimaatneutraal maken. Deze warmtetransitie houdt in dat we overstappen op duurzame bronnen, dus zonder CO2-uitstoot, om woningen en andere gebouwen te verwarmen en koelen. Momenteel is zo’n 95% van alle Nederlandse huishoudens aangesloten op het aardgas. Woningen zijn daarmee verantwoordelijk voor 11% van de totale uitstoot van broeikasgassen in Nederland. De warmtetransitie levert dus een belangrijke bijdrage aan de gehele energietransitie.
In de dertig Nederlandse regio’s zijn inmiddels Regionale Energiestrategieën (RES’en) opgesteld, die onder andere de opties voor de warmtetransitie beschrijven. De RES geeft input voor de Transitievisie Warmte, waarin de gemeente de route naar aardgasvrije wijken schetst. De nationale energietransitie krijgt hiermee een praktische doorvertaling naar de lokale warmtetransitie.
2. Wat maakt de warmtetransitie zo complex?
De uitvoering van Transitievisie Warmte gebeurt onder regie van de gemeente. Maar ook onder meer provincies, waterschappen, netbeheerders, projectontwikkelaars, woningcorporaties, energieproducenten, maatschappelijke organisaties en burgers spelen een rol in de overgang naar een duurzame gebouwde omgeving. De afstemming tussen alle partijen is een voorwaarde om tot de juiste lokale warmte-oplossingen te komen.
De actuele vraagstukken in de warmtetransitie zijn veelal multidisciplinair van aard, en er liggen geen standaardantwoorden klaar. Zo zijn investeringen in oplossingen voor de lange termijn nodig, terwijl er nog onduidelijkheid is over bijvoorbeeld de succesfactoren voor aardgasvrije wijken. Er spelen ook complexe issues zoals de financiering van collectieve warmtenetten, de optimale samenwerking tussen de verschillende onderdelen van de warmteketen, en lokaal draagvlak voor de overstap naar aardgasvrij wonen. Overheden staan voor de opgave om thema’s zoals betaalbaarheid, betrouwbaarheid en duurzaamheid in de warmteketen te borgen.
Tegelijkertijd creëren juridische en technische ontwikkelingen nieuwe mogelijkheden én uitdagingen. Zo geeft de nieuwe Warmtewet lokale en regionale overheden naar verwachting meer zeggenschap over de aanleg van een warmtenet. De belofte van de zogenoemde vijfde generatie warmtenetten is dat daarmee slimme energie-uitwisseling tussen verschillende soorten gebouwen mogelijk wordt.
3. Wat is er nu nodig om de warmtetransitie tot een succes te maken?
Gemeenten hebben de afgelopen jaren de Transitievisies Warmte opgesteld, waarin ze aangeven welke wijken als eerste de transitie naar aardgasvrij verwarmen maken en welke duurzame warmtebronnen er lokaal beschikbaar zijn. De vervolgstap is de concrete uitwerking in Wijkuitvoeringsplannen. Draagvlak onder bewoners en ondernemers is hierbij een continu aandachtspunt.
Woningcorporaties hebben afgesproken om in 2022 in totaal 100.000 woningen aardgasvrij te verwarmen. Met het grote aantal woningen in het bezit zijn woningcorporaties in staat om een startmotor te zijn achter de lokale warmtetransitie. Een grote uitdaging ligt in de betaalbaarheid van de aardgasvrije warmtevoorziening.
Een succesvolle aanpak begint volgens ons bij een integrale samenwerking tussen gemeenten, woningcorporaties en de andere spelers in de lokale warmtetransitie – van energiebedrijven en warmtenetwerkbedrijven tot vastgoedeigenaren en energiecoöperaties. Gedreven, deskundige en veelzijdige professionals vervullen hierin een sleutelrol. Door kennis en vaardigheden steeds verder te ontwikkelen, maken de professionals in de warmtetransitie daadwerkelijk het verschil voor de energietransitie van Nederland.
Wij geloven dat de warmtetransitie een succes wordt door professionals met kennis van zaken en het vermogen om de verandering te realiseren. Onze opleidingen en cursussen zijn speciaal ontwikkeld voor professionals uit de verschillende soorten organisaties die betrokken zijn bij de warmtetransitie.
Maak jij ook het verschil voor de duurzame warmte van Nederland? Bekijk ons aanbod opleidingen en incompany programma’s. Neem voor meer informatie gerust contact op met manager opleidingen Christien Reichardt via christien.reichardt@niwt.nl.